Invloeden van klimaatverandering in Texelse duinen

MANNENSTEM ÉÉN: Dit is een van de weinige duingebieden
waar nog echt de dynamiek is dat er nog nieuw land aangroeit.
MANNENSTEM TWEE: Bepaalde beperkingen kunnen zijn
dat wij niet van de paden af mogen in het gras.

(Naast een foto van een vlinder staat de beeldtitel: Texels natuurschoon: De Hors en de Mok.)

STEVIGE MUZIEK

(Meeuwen zweven door de lucht. In een haven ligt een veerboot. Auto's rijden het Nationaal Park Duinen van Texel in. Een vlinder zit op een speerdistel die heen en weer wiegt in de wind. Een man duwt een vrouw in een rolstoel over een pad door de duinen. Theo Linders:)

DOOR DE STEVIGE MUZIEK KLINKEN VOGELGELUIDEN

THEO LINDERS: We staan nu
op het oefenterrein de Joost Dourleinkazerne op Texel.
Dus je hebt die hele jonge duinen
en op een gegeven moment worden die net oud genoeg,
dan krijg je hele mooie, jonge duinvalleien, waar grondwater bij komt.
Daarmee krijg je een bijzondere vegetatie, specifiek voor dit soort gebieden,
die in Nederland heel zeldzaam zijn, maar ook op Europees niveau.
Dit is een van de weinige duingebieden waar nog echt de dynamiek is
dat er nog nieuw land aangroeit.
We hoeven op veel plekken ook niet actief te beheren om te sturen
dat die orchideeën er blijven kunnen groeien.
Een aantal bijzondere soorten zijn de parnassia of de moeraswespenorchis.
De meest bijzondere, of in ieder geval de meest streng beschermde soort,
is de groenknolorchis.
Je hebt ook een aantal heel bijzondere dieren in deze duinen,
zoals de duinparelmoervlinder, een aantal zeldzame bijen,
nog meer vlinders en sprinkhanen.
Zeker de vlinders gebruiken ook die natte duinvallei,
omdat daar, nu het zo droog is, de meeste bloemen staan.
Wat we nu vooral zien, is dat met de klimaatverandering
toch wel zuidelijke soorten zich ook vestigen in een duingebied als Texel.
De Cetti's Zanger is een vogeltje dat nu door heel Nederland oprukt,
dat dertig, veertig jaar geleden heel zeldzaam was,
maar nu in dit soort rietlanden toch vrij algemeen aan het worden is.
De taak van het Rijksvastgoedbedrijf in dit gebied is in eerste instantie om te zorgen
dat Defensie haar oefeningen kan blijven doen.
Daarnaast is er ruimte om te kijken: wat zijn de huidige natuurwaarden in het gebied
en hoe kunnen we die zo goed mogelijk behouden naast het Defensie-gebruik?

(Kevin van den Akker, die een legeruniform draagt, loopt te bellen.)

DE STEVIGE MUZIEK SPEELT VERDER

KEVIN VAN DEN AKKER BELT ONHOORBAAR

KEVIN: Ik ben een van de commandanten van een van onze vaargroepen op Texel.
Mijn eenheid specialiseert zich voornamelijk
in het afzetten en ophalen van mariniers vanaf de zee op het land
om vervolgens amfibische aanvallen of extracties uit te oefenen.
Dit doen wij voornamelijk voor beginnende eenheden.
Dus bijvoorbeeld: nieuwe mariniers vanuit Rotterdam
komen hier trainen in hun amfibische weken
om op te worden gewerkt in het doen van aanvallen vanuit zee en op zee.
Daarnaast trainen wij onze eigen jongens in het doen van deze amfibische aanvallen.

(Theo staat in de duinen.)

THEO: Dit is ook een Natura 2000-gebied.
Omdat het zo'n dynamisch gebied is,
en de doelen die Natura 2000 stelt, gaan vooral over die dynamiek,
dus het behoud van de jonge duinvallei, het behoud van het jonge strand,
dus dat vraagt van ons niet heel veel extra zorg,
omdat de natuur zelf voor natuurbeheerder kan spelen op veel plekken.
Wat we wel doen, is een paar duinvalleien,
normaal zouden die dichtgroeien met riet en wilgen,
die worden elk jaar gemaaid, zodat we ze langer open kunnen houden,
zodat die orchideeën, parnassia en andere zeldzame planten
wat langer kunnen blijven groeien.
Dit is een van de plekken waar violen groeien
waar de zeldzame vlinders hun eieren op afzetten.
Die violen hebben een beetje open zand nodig
en doordat het aantal konijnen heel sterk achteruit is gegaan,
is dat open zand aan het dichtgroeien met mossen en andere planten,
dus we zijn eigenlijk onze natuurlijke beheerders kwijt.
Daardoor krijgen die vlinders het ook weer moeilijk.
Nu is het ook nog eens zo droog dat de meeste planten al helemaal verdord zijn,
dus dan hebben de rupsen straks ook niets meer te eten.
Dat is een van de gevolgen van klimaatverandering
waar we niet zo veel aan kunnen doen.
De leiding vanuit Defensie maakt goede afspraken
samen met gemeenten en het Rijksvastgoedbedrijf
over waar en wanneer wel en niet getraind mag worden.
Bepaalde beperkingen kunnen zijn
dat wij niet van de paden af mogen in het gras of in de bossen
om bepaalde diersoorten niet te verstoren.
Of dat wij bij een broedgebied een bepaalde afstand vandaan moeten blijven,
zodat wij de dieren die daar broeden, niet verstoren.
Maar dit kan ook betrekking hebben op het gebruik van bijvoorbeeld munitie,
dat is natuurlijk brandgevaarlijk.
Als wij dit in een droge periode doen, kan er bijvoorbeeld een brand uitbreken.
Van tevoren zullen wij deze risico's goed afwegen.
We maken ook afspraken met de brandweer,
zodat zij weten dat wij in het gebied trainen
en dat als er een incident plaatsvindt, dat het dan zo snel mogelijk verholpen wordt.
Of dat wij de restrictie krijgen dat wij überhaupt niet mogen trainen in dit gebied,
omdat dat een gevaar meebrengt voor de flora en fauna.

(Kevin wandelt het militaire terrein op. Theo zit in een auto met op het portier het Nederlandse wapenschild. Even later rijdt hij over het eiland. Vogels vliegen achter elkaar door de blauwe lucht. Een hekje valt dicht en slaat tegen een paal.)

DE STEVIGE MUZIEK SPEELT VERDER TOT HET EIND VAN DE VIDEO

(Beeldtekst: Dit is een productie van het Rijksvastgoedbedrijf. Afdeling communicatie. RVB-videoteam. Augustus 2023. www.rijksvastgoedbedrijf.nl.)