Militair herstellingsoord villa Aardenburg in ere hersteld
Vlak achter Huis Doorn op de Utrechtse Heuvelrug staat een prachtig rijksmonument. Maar de villa op landgoed Aardenburg ging door verkeerde keuzes uit het verleden hard achteruit. Het Rijksvastgoedbedrijf kwam daarom in actie. ‘We hebben het nieuw leven ingeblazen.’
Nu is het grootste gedeelte van de villa op landgoed Aardenburg in Doorn nog omhuld met een hoge bouwsteiger. Eind 2023 zal de steiger als cocon verdwijnen waarna villa Aardenburg zal opleven als een vlinder. Vanaf dan is het rond 1865 gebouwde monument weer in volle glorie te bewonderen voor alle bezoekers van het deels openbare park. Daarnaast zal de villa ook weer de vorige functie vervullen, namelijk als kantoorgebouw van het Coördinatiecentrum Expertise Arbeidsomstandigheden en Gezondheid (CEAG). Zij zijn als onderdeel van de Defensie Gezondheidszorg Organisatie verantwoordelijk voor het verlenen van zorg aan militairen en burgers die herstellen van zwaar letsel. Daarmee heeft de villa een onmisbare rol voor het naastgelegen Militair Revalidatie Centrum.
Lekkages
De laatste renovatie liet Defensie uitvoeren tussen 2005 en 2008. Toen is het interieur van de villa hersteld en geschikt gemaakt voor kantoorgebruik. Maar tijdens deze werkzaamheden is ook een aantal verkeerde keuzes gemaakt die op langere termijn nadelige gevolgen hebben, zo kwam uit onderzoek naar voren. De prachtige kroonlijst bijvoorbeeld was afgetimmerd met triplex waardoor vocht weinig kans kreeg uit het hout te trekken. Daarnaast kon het zinken dak onvoldoende ventileren met vele lekkages en houtrot tot gevolg. Met deze kennis besliste Jeff Hercules als projectleider bij het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) om begin 2022 pas op de plaats te maken. ‘Ruud Smeets van de sectie Monumenten en Kunst van het RVB raadde gezien de slechte staat van het pand aan om een omgevingsvergunning aan te vragen. Dat stelde ons in staat meer ingrijpende werkzaamheden aan het kwetsbare monument uit te voeren. Met medewerking van de gemeente kon de aanvraag snel afgerond worden waarna we écht konden beginnen’, legt Hercules uit. ‘Collega Theo Westerveld was vervolgens bijna dagelijks op de bouwplaats en was echt de drijvende kracht van dit project.’
Klassieke details
Architectenbureau Wevers & Van Luipen stelde het herstelplan voor het kwetsbare gebouw op. Dominique Vermeulen is architect bij het bureau verantwoordelijk voor de restauratie van de villa: ‘Naast het technisch herstel is het voor mij belangrijk de historische verschijningsvorm in het oog te houden. Dat omvat onder andere het terugbrengen van de klassieke detailleringen en de oorspronkelijke kleurstelling’. Door voorzichtig de buitenste laagjes verf van de gevel weg te krabben, kwam de authentieke okergele kleur tevoorschijn. De raamluiken krijgen weer de olijfgroene kleur van de oorspronkelijke luiken.
Afgekapte schoorstenen
Op en langs het zinken dak is misschien wel het meeste werk verricht. Vroeger waren de acht prachtige schoorstenen kenmerkend voor het uiterlijk van de villa. Door afbrokkelend pleisterwerk en problemen met vocht is in het verleden gekozen om een aantal schoorstenen af te kappen en te voorzien van vlakke afdekkers. Met de restauratie zijn de klassieke detailleringen weer teruggebracht en functioneren de schoorstenen als ventilatie van het dak. Daarnaast zijn alle dakkappellen nu ook geïsoleerd. Door het verwijderen van de leien aan de zijkant van de dakkappellen konden de zijmuren een paar centimeter opschuiven zodat ruimte ontstond voor isolatiemateriaal. ‘Tot slot is het dak voorzien van gloednieuwe valbeveiliging en bliksemgeleiders zodat het gebouw voldoet aan de veiligheidsstandaarden van vandaag’, benadrukt Vermeulen.
Ferrari in de stal
Binnen hangen overal plakkertjes met geheimzinnige codes. Het zijn geheugensteuntjes voor de schilders om te weten waar welke kleur aangebracht moet worden. De restauratie van de villa is bijna klaar, maar het naastgelegen monumentale koetshuis staat er nog verwaarloosd bij. Na de villa is het koetshuis aan de beurt voor een grondige restauratie. Ook daar vind je klassieke details. ‘Vroeger was het paard je Ferrari dus daar moest je over opscheppen. De versieringen van de stallen waren toen erg belangrijk.’
Met de eindstreep in zicht kijkt projectleider Hercules vol trots terug op het project. ‘Het project begon klein en groeide uit tot een volledige restauratie. Het was een gigantisch karwei. Door het fijne team hebben we dit voor elkaar gekregen. We hebben de villa niet alleen opgefrist; we hebben het nieuw leven ingeblazen.’
