Grote opdracht gegund: inspectie en onderhoud van duizenden kunstwerken
De definitieve gunning is een feit: Helicon CS gaat inspectie en onderhoud doen van ruim 3500 objecten uit de Rijkscollectie Percentagekunst. De collectie is divers: van grote beelden tot computeranimaties en van landschapsinrichting tot wandtapijten. ‘De kwaliteit was doorslaggevend.’
Ruim 3500 kunstobjecten in vijf jaar inspecteren en ook onderhoudswerk uitvoeren, ga er maar aanstaan. ‘Maar weinig bedrijven hebben zowel verstand van kunstinspecties als van onderhoud van kunst, kennen daarbij de wet en regelgeving én hebben genoeg mensen om deze grote opdracht uit te voeren’, vertelt Annemarieke Leendertz, coördinator team Kunst bij het Rijksvastgoedbedrijf (RVB). Op basis van de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI) is de opdracht uiteindelijk gegund aan het Nederlandse Helicon CS. ‘De kwaliteit was hierbij doorslaggevend’, aldus Leendertz.
Kunstinspectie vak apart
De Rijkscollectie Percentagekunst is geen standaardcollectie. Bij verbouw-, nieuwbouw- en renovatieprojecten van rijksgebouwen besteedt het RVB al ruim 70 jaar tussen een half en twee procent van het bouwbudget aan kunst. Deze kunst is bijna altijd nieuw en wordt gemaakt in opdracht. En daarmee is het RVB één van de grootste kunstopdrachtgevers in Nederland. Inmiddels bestaat de rijkscollectie percentagekunst uit duizenden kunstobjecten en voor het beheer en behoud is het RVB verantwoordelijk.
Kunstinspectie is een vak apart. Reguliere inspecteurs of objectmanagers kunnen dit niet uitvoeren vanwege gebrek aan specialistische kennis. Vandaar deze Europese aanbesteding. Leendertz: ‘Helicon gaat de komende vijf jaar alle kunstwerken inspecteren, ook de ongeveer 200 werken in het depot. Die staan daar veilig opgeborgen, voornamelijk vanwege verbouwwerkzaamheden.’
Onderhoudsadvies kunstcollectie
De collectie is divers: van grote beelden tot computeranimaties en van landschapsinrichting tot wandtapijten. De werken zijn te vinden in en bij kantoren, ministeries, paleizen, gevangenissen en rechtbanken door heel Nederland. Dat betekent dat Helicon al deze bijzondere locaties langsgaat om de kunstwerken visueel te inspecteren. ‘Ze doen dit volgens de RVB BOEI-methodiek, handboek 2E voor kunstinspectie. Deze methodiek hebben we bij het RVB zelf ontwikkeld en hij is breed door de markt overgenomen’, vertelt Leendertz. Na de inspecties geeft Helicon een onderhoudsadvies en volgt een update van de gegevens in het collectie-informatiesysteem. ‘Vervolgens brengen wij de prioritering aan in de projecten en wordt het onderhoud ingepland en uitgevoerd door onderaannemer Kunstwacht en specialisten uit het netwerk.’
Internationale belangstelling waardestelling
Bij simpele projecten toetsen en controleren de kunstadviseurs van het RVB achteraf het uitbestede onderhoudswerk. Bij complexere of gevoelige projecten zijn de kunstadviseurs gedurende het hele proces betrokken. ‘Dan maken we eerst een waardestelling aan de hand van vier waarderingscategorieën: de reputatie van de kunstenaar, de kwaliteit van het kunstwerk, de locatiekwaliteit en de betekenis van het werk voor onze collectie en voor Nederland. Een dergelijke waarderingsmethodiek bestond niet voor kunst in de (semi-) openbare ruimte, wat echt een gemis was. We hebben de methodiek binnen het RVB ontwikkeld en we zijn er trots op dat daar zelfs internationale belangstelling voor is. We delen onze kennis graag!’, zegt Leendertz enthousiast. 'Als we een uitgebreider onderzoek nodig hebben, besteden we dit uit aan de markt.'
Maatwerk
Het RVB kijkt ook naar de staat van het kunstwerk. ‘Moeten we het restaureren of hoort verval bij het oorspronkelijke idee van de kunstenaar? Mag er bijvoorbeeld mos gaan groeien op een beeld? Bij elk kunstwerk is dat weer anders, het is echt maatwerk’, aldus Leendertz. Op basis van alle onderzoeksresultaten bepalen de kunstadviseurs wat er nodig is voor onderhoud of restauratie. En waar nodig betrekken ze de kunstenaar of erfgenamen, om hierover mee te denken. ‘De overleden Rudi van de Wint maakte de panelen in de plenaire zaal van het Binnenhof. Zijn zoon wist gelukkig wat voor lijm en verf hij gebruikte en of het kunstwerk op locatie of in een atelier is gemaakt. Dit is relevante kunsthistorische informatie en daardoor heel belangrijk voor het correct documenteren van onze collectie.’