Rijksvastgoedbedrijf test isolatiemateriaal van schimmels
Wat als isolatiemateriaal voor gevels en daken gewoon uit de natuur komt? Geen gangbare varianten uit de petrochemie, maar een duurzame vervanger die onder meer gemaakt is met reststromen natuurlijk materiaal uit Nederlandse natuurgebieden? Het kan en het Rijksvastgoedbedrijf onderzoekt de bredere toepassingsmogelijkheden.
Bij First Circular Innovation (FC-I) maken ze harde isolatieplaten van 100% biologisch materiaal. Directeur Peter Wolf: ‘We hebben in dit proces 0% afval en het materiaal dat we maken is 100% circulair: als een gebouw later wordt gesloopt nemen we het materiaal terug om volledig opnieuw te gebruiken in onze productie.’
Uit de fabriek in Veenoord komt een volledig natuurlijk eindproduct. Wolf: ‘Bij natuurbeheer in De Wieden of Weerribben komen reststromen vrij van riet, gras en hout en dit zijn grondstoffen voor ons. Ook gebruiken we de grassoort miscanthus die veel CO2 opslaat en meerdere keren per jaar kan worden geoogst, en lisdodde. Verder passen we reststromen toe uit de voedselproductie, zoals aardappelschillen en afval van tomaten en komkommers. We malen het materiaal eerst fijn en dan verbindt een schimmel, mycelium, ze aan elkaar tot isolatiemateriaal. De schimmel doden we af met een gepatenteerde technologie, zodat deze niet verder door kan groeien.’
Innovatieprijs
Het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) onderzoekt de bredere toepassingsmogelijkheden van deze innovatie myceliumisolatie. Vera Franken, Expert Duurzaamheid Monumentaal vastgoed bij het RVB, bracht het idee in voor de innovatieprijs van het RVB en won ermee in de categorie Verduurzaming. De prijs geeft de mogelijkheid om de innovatie tot een versnelling te laten komen. Volgens de jury dient de opschaling van de keten biobased (ver)bouwen veel doelen tegelijk: een nieuw verdienmodel in de agrarische sectoren, schonere bouwketen en dus een erg hoge maatschappelijke impact. Franken: ‘We gaan het materiaal over een periode van 5 jaar testen voor monumenten en vergelijken met de eigenschappen van gangbare isolatiematerialen. Hiervoor gebruiken we een ruimte in een oud ketelhuisje op Valkenburg. We gaan daar zowel de prefab variant van mycelium testen als de ter plaatse groeiende variant.'
Schimmelplaten testen
De prefab platen kunnen goed worden vergeleken met gangbare materialen. Deze komen het eerst in aanmerking voor opschaling om te gebruiken in monumenten en ook bij andere projecten. 'Daarbij gaan we ook onderzoeken hoe het ter plaatse groeien van het mycelium gaat werken, door het op verschillende plekken te testen: rond balkkoppen of bij de muurplaat. Ook willen we een modelopstelling van een gevel met lambrisering en wandbespanning om te zien hoe we daarachter zouden kunnen isoleren’, legt Franken uit.
De testgegevens komen in beeld via sensoren die vocht meten en de temperatuurverschillen in beeld brengen. Daarmee worden de werkelijke prestaties in beeld gebracht, onder invloed van veranderende buiten- en binnenomstandigheden. Ook kijkt het onderzoek naar de (brand-)veiligheid en de gezondheidsaspecten. Franken: 'Voor de monitoring werken we samen met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de Katholieke Universiteit in Leuven. De KU Leuven is toonaangevend op het gebied van onderzoek naar het isoleren van historische gebouwen.’
Toepassing in projecten
Uiteindelijk wordt gerapporteerd op de prijsstelling, de verwachte levensduur, hoe het zich verhoudt met andere isolatiematerialen, onderhoud, milieu-impact en duurzaamheid. De resultaten uit het onderzoek kunnen worden gebruikt om deze isolatievorm weloverwogen toe te kunnen passen in projecten bij het RVB. Franken: ‘We zijn nu zoveel mogelijk gesprekken aan het voeren bij het RVB om in beeld te krijgen welke gegevens belangrijk zijn om het met succes te gaan gebruiken.’