Vloerpatronen in gevangenis geven maat en kleur
Hier negen eikenbladeren, daar een enkel eikenblad. Het lijkt zo willekeurig, de verschillende blauwe vlakken met zwarte eikenbladeren in de centrale hal van de gevangenis in Sittard. Maar niets is minder waar. Het is een kunstwerk, gebaseerd op een cijferreeks.
De gevangenisvloer was de eerste grote opdracht voor de Limburgse kunstenaar Fons Haagmans. ‘Het kunstwerk bestaat uit een patroon van vlakken met daarin eikenbladeren, ingelegd in de bekleding van de vloer. De hoeveelheid bladeren per vak heeft te maken met de volgorde van Haagmans eigen getalsysteem’, vertelt Corrie, adviseur Rijkscollectie Percentagekunst bij het Rijksvastgoedbedrijf. De vloer is in 1990 ontworpen gemaakt door de toen 42-jarige kunstenaar. Met zijn bijna 130 meter is het één van de langste kunstwerken uit de Rijkscollectie Percentagekunst.
Regels en cijfers
‘Het getalsysteem van Haagmans stamt uit zijn academietijd. De kunstenaar zei daar over: “Ieder ging op zijn eigen houtje maar wat prutsen. Daar zag ik niks in. Het probleem met schilderen is dat er te veel kleuren zijn en je kan te veel kanten op met de kwast. Als je dat niet beperkt, wordt het een zooitje. Dus had ik regels nodig die ik mezelf oplegde om de keuzevrijheid te beperken.” Hieruit volgde zijn eigen getalsysteem, een specifieke volgorde van cijfers’, voegt Corrie toe. Dat systeem komt voor in veel van Haagmans schilderijen en hij besloot om de vloer van de gang ook te gebruiken als een schilderij.
Recyclebaar
Nu, zo’n 34 jaar later, is deze vloer van de Penitentiaire Inrichting (PI) Sittard aan vervanging toe. Al die jaren is de centrale gang intensief belopen. Het is een overdekte, door glaswanden afgesloten, passage en het vormt een centrale verbinding tussen verschillende ruimtes. Daarnaast lopen ook het personeel en de bezoekers over de vloer van Haagmans.
Bij zo’n project zijn veel partijen betrokken, legt Corrie uit: ‘Na uitgebreid overleg met de projectleiding van het Rijksvastgoedbedrijf, de kunstenaar, de PI en de aannemer, hebben we uiteindelijk besloten de nieuwe vloer in de kunststof PVC uit te voeren. Hoewel het een ander materiaal is dan het originele linoleum zijn de hoofdkleuren nagenoeg hetzelfde als in de oude vloer. En de grote voordelen zijn dat het nieuwe PVC weinig onderhoud vraagt én dat het recyclebaar is.’
Bospad
In 1990 was de opdracht voor de PI Sittard “om de gang via vloerpatronen maat en kleur te geven”. In zijn ontwerp zag Fons Haagmans de centrale gang als een bospad, gelegen tussen twee binnenplaatsen. Op dat pad zijn toevallig wat eikenbladeren, symbool voor Limburg, neergevallen. Hier negen, daar één. Het lijkt zo willekeurig, maar wie het verhaal van de cijferreksen erachter kent, weet beter.