'Alternatieve vleermuisverblijven vanwege Binnenhofrenovatie'
Terwijl de één in het voorjaar zo’n 1200 tot 1500 kilometer naar de Baltische staten en Oost-Polen vliegt, blijft de ander in kolonies van 40 tot 300 bij elkaar in het Haagse. Het gaat om respectievelijk de ruige en de gewone dwergvleermuis. Beide zijn gespot op het Binnenhof. De zoogdiervereniging deed namelijk onderzoek of er beschermde diersoorten huizen. ‘Met de Binnenhofrenovatie in aantocht zorgen we nu voor alternatieve vleermuisverblijven’, zegt ecoloog Eric Jansen van de zoogdiervereniging..
Jansen adviseert over hoe de beestjes voor, tijdens en na de renovatie behaaglijk op het Binnenhof kunnen blijven vertoeven. Voordat de renovatiewerkzaamheden plaatsvinden, worden eerst alternatieve verblijven voor ze gemaakt die ook tijdens de renovatie functioneel zijn. ‘De wetgeving zegt dat je je best moet doen om beschermde zoogdieren op hun oorspronkelijke plek te houden. Er moet een dwingende reden zijn – bijvoorbeeld volksbelang – om de vleermuizen te dwingen te verhuizen. Maar die is er niet’, zegt Jansen.
1,5 meter
Op basis van het ecologisch onderzoek is vastgesteld welke vleermuissoort hoe vaak waar zit. In mei 2020 worden 24 vleermuiskasten geplaatst van verschillende formaten en uitvoeringen. Het zijn middelgrote en grote weerbestendige modellen van hout en houtwolcement. Ze worden geplaatst in bomen en aan schoorstenen op het Binnenhof. De werklieden zijn - volgens RIVM-richtlijnen - gehuld in een overall met mondkapje op, omdat het niet mogelijk is rekening te houden met 1,5 meter afstand van elkaar.
Doorvertellen
Jansen begeleidt het bedrijf dat de kasten plaats in waar en hoe ze gehangen moeten worden. En hij checkt of de kasten functioneel zijn. ‘Soms is het nodig een vleermuiskast aan te passen of een tak van een boom te snoeien. Ook let ik erop dat een kast niet dicht bij een lamp hangt’, zegt Jansen. Hij denkt dat de gewone dwergvleermuis binnen enkele weken tot enkele maanden na het hangen van de kasten het nieuwe verblijf ontdekt. ‘Als ze de kasten vinden, dan vertellen ze dat aan elkaar door.’
Volgens de ecoloog gaan de vleermuizen na de renovatie grotendeels terug naar hun oude verblijven. Maar hoe kwamen hij en het onderzoeksbureau de vleermuizen eigenlijk op het spoor? Jansen: ‘Met 8 man stonden we - 12 nachten in het voorjaar, de zomer, het najaar en in de winter - met vleermuisdetectoren op het Binnenhof. Maximaal 20 meter van de gebouwen af, want dan kun je ze nog horen tussen de gevels. Ze zitten ook bij schoorstenen, dus deden we ook onderzoek op de daken. Je herkent de soorten vleermuizen aan hun geluiden. Ook hoor je of ze jagen of een verblijfplek bezoeken.’
Oppasmoeder
Jansen vertelt dat de vrouwtjes van de gewone dwergvleermuis van eind mei tot half juli een plek zoeken om hun jongen te baren en te zogen. ‘Er zitten dan kolonies met zo’n 40 tot 300 vrouwtjes met jongen in een hoek van een gebouw, zonder mannetjes. Soms zijn de vrouwtjes onderling oppasmoeder. Ook vertellen ze elkaar waar voedsel is, zoals insecten. De oudere vrouwtjes “het historische geheugen” vertellen wat een goede overwinterplek is. Als het hard vriest, verkassen ze naar een vorstvrije plek. De gewone dwergvleermuis blijft overigens het hele jaar in dezelfde streek, in dit geval waarschijnlijk in de Haagse binnenstad.’
Overwinteren
De ruige dwergvleermuis, die wat groter is en zijn naam dankt aan zijn ruwe vacht, verblijft zomers niet in Nederland. Hij vliegt - met rustpauzes - in een paar dagen naar de Baltische staten en Oost-Polen. In het najaar vliegen de mannetjes en vrouwtjes samen weer naar Nederland om hier te overwinteren. ‘Vleermuizen keren altijd terug naar hun oorspronkelijke plek waar ze paren, jongen baren of overwinteren. Daarom is het belangrijk dat de vleermuizen in de omgeving van het Binnenhof kunnen blijven. Voor, tijdens en na de renovatie’, benadrukt de ecoloog.