Thermostaat omlaag. En desnoods kantoren dicht?
Alle EU-landen hebben toegezegd vijftien procent gas te besparen. Doel: van het Russisch gas af. In opdracht van het kabinet adviseert het Rijksvastgoedbedrijf departementen hoe zij gasgebruik kunnen verminderen. ‘De thermostaat op rijkskantoren twee graden omlaag zorgt voor ongeveer 7,5% gasreductie.’
Het Rijk verbruikt met al het vastgoed ongeveer 100 miljoen kuub gas per jaar uit. Dit aantal moet op korte termijn fors naar beneden. In de periode van 1 augustus 2022 tot en met 31 maart 2023 moet het gasverbruik met vijftien procent teruggeschroefd ten opzichte van het gemiddelde verbruik van de afgelopen vijf jaar over dezelfde maanden. Wat betekent dit voor de besparingsopgaaf?
De rijkskantoren waar het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) direct voor verantwoordelijk is, verbruiken de laatste vijf jaar circa zeven miljoen kuub gas per jaar. De besparingsopgaaf komt hiermee voor de rijkskantoren uit op circa 1 miljoen kubieke meter gas. Ter vergelijking: een gemiddeld huishouden verbruikt ongeveer 1200 kuub gas per jaar. Daarmee komt de besparing grofweg neer op het verbruik van 833 huishoudens per jaar.
Besparingsmaatregelen
Het RVB is nauw betrokken bij de gasreductie voor al het vastgoed van de overheid. ‘Wij hebben de helpende hand geboden aan alle departementen bij de keuze tussen maatregelen’, zegt Frank Bakkers, energiemanager bij het RVB. De meest voor de hand liggende besparing is het verlagen van de temperatuur. ‘De verwachting is dat het terugdraaien van de thermostaat op alle rijkskantoren van 21 graden naar 19 graden zorgt voor ongeveer 7,5% gasreductie.’
Aanvullende ingrepen zijn nodig om de doelstelling van vijftien procent te halen. Volgens Bakker valt er veel te winnen met het sluiten van rijkskantoren. Door de opkomst van het hybride werken is de bezetting soms erg laag, wat mogelijkheden biedt voor het geheel of gedeeltelijk sluiten van halflege kantoren als dat mogelijk is. Verder levert het uitschakelen van installaties zoals luchtverversing in parkeergarages en zomernachtventilatie op kantoren ook gasreductie op.
Rol van departementen
Uiteindelijk is het aan de departementen zelf om te kiezen welke maatregelen zij nemen. ‘Het RVB is een uitvoerende organisatie. Wij bepalen als beheerder van de panden niet welke maatregelen gepast zijn voor de ministeries’, verklaart Bakkers. De voornaamste reden hiervoor is dat elk departement over specialistische kennis beschikt om te weten welke maatregelen mogelijk zijn voor eigen panden.
'De rechten van gevangenen zijn bijvoorbeeld vastgelegd in de wet. Het verlagen van de temperatuur in gevangenissen gaat niet zomaar’, legt Bakkers uit. ‘Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) moet hierin zelf een afweging maken, net als Defensie, de rechtbanken, de Belastingdienst en alle andere departementen.’
Aan de knop draaien
Gasverbruik verminderen is niet simpelweg het omdraaien van een knop, benadrukt Bakkers. Aan het doorvoeren van de maatregelen gaat een uitvoerig onderzoek vooraf om te kijken wat de opties zijn voor gasreductie in dat specifieke pand. Wanneer bekend is welke maatregelen in een pand uitvoerbaar zijn, voert de installateur deze in opdracht van het RVB door. Hiervoor maakt het RVB gebruik van de gecontracteerde partijen voor onderhoud en beheer van rijksgebouwen. Zo ziet het RVB toe dat het Rijk voldoet aan de aanbestedingsregels.
Gasreductie op alle rijkskantoren
| Jaartal | Gasverbruik: x miljoen m3 gas |
|---|---|
| 2017 | 14.941.542 |
| 2018 | 8.381.892 |
| 2019 | 8.894.970 |
| 2020 | 6.976.032 |
| 2021 | 7.338.850 |
Halvering gasverbruik
Sinds 2017 is het gasverbruik van alle rijkskantoren meer dan gehalveerd. De aantallen uit de grafiek bekijkt alle panden vanuit het inkoopstelsel van het RVB. Daar maken naast rijkskantoren ook leegstandpanden en verkooppanden deel van uit. Vervuilende kazernes hebben een groot aandeel in het totaal van verkooppanden en zijn de afgelopen jaren bewust van de vastgoedportefeuille afgestoten.
Zodoende heeft het RVB de laatste jaren doelgericht afscheid genomen van slecht geïsoleerde panden. Andere panden zijn intensief verduurzaamd. Door deze acties is het totale gasverbruik meer dan gehalveerd. ‘Gemiddeld hebben alle rijkskantoren nu energielabel A’, zegt Bakkers. ‘Toch hebben we stappen te zetten. Daarom onderzoekt het RVB welke aanvullende maatregelen per direct een verlagend effect op het gasverbruik hebben. Zo komen we versneld van het Russisch gas af.’