Door netcongestie dreigt afsluiting gebouwen
Netcongestie bezorgt Nederland al enige tijd kopzorgen, omdat het elektriciteitsnet volloopt. Het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) heeft de “toolbox netcongestie” ontwikkeld. Een hulpmiddel om het tekort aan ruimte (capaciteit) op het elektriciteitsnet tegen te gaan.
Door een groot tekort aan capaciteit op het landelijke elektriciteitsnetwerk krijgen locaties geen (extra) aansluitcapaciteit en voor ruim 80 locaties dreigt afsluiting. Standaard staat in het contract met de netbeheerder “de transportovereenkomst”: hoeveel energie een gebouw of aansluiting mag afnemen. Dat is het “gecontracteerd vermogen”. Maar wat nu, als het energieverbruik daarboven is? Marjon Bosman, programmamanager netcongestie bij het RVB: ‘De toolbox netcongestie biedt oplossingsrichtingen. Ook kun je daarin zien welke maatregelen je kunt nemen om de gevolgen van netcongestie te verminderen.’
Waarschuwingen
Voor een deel van de RVB-klanten heeft het RVB het contract met de netbeheerder. Een ander deel - zoals het ministerie van Defensie en Rijkswaterstaat - heeft zelf contracten met netbeheerders. Als een organisatie structureel te veel stroom afneemt, ontvangt het RVB en/of de klant eerst een waarschuwing dat de contractcapaciteit overloopt. Na drie waarschuwingen kan de netbeheerder de stroom afsluiten. Om dit voor te zijn, zijn preventieve maatregelen een must.
Slimme sturingssystemen
‘Het RVB beheert de energieaansluitingen van de gebouwen die het bezit en is voor die locaties ook eindverantwoordelijk voor de installaties en het onderhoud. Maar alle gebruikers van rijkspanden zijn zélf verantwoordelijk voor hun energieverbruik’, zegt Bosman. RVB-objectmanagers en RVB-assetmanagers kunnen klanten wel adviseren over hun energieverbruik en zorgen voor slimme sturingssystemen, waarmee je de drukte op het elektriciteitsnet beperkt.
Inzicht krijgen
Volgens Bosman is het belangrijk dat elke rijksorganisatie al vroeg overzicht heeft van de hoeveelheid energie die een gebouw nodig heeft én inzicht krijgt in de problematiek. ‘Het gaat om bewustwording’, zegt Bosman. Ook gebruikers van panden zelf zijn aan zet in het tegengaan van te veel energieverbruik.
Complex probleem
Joline van Viegen, senior adviseur huisvesting bij het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) zoekt in haar werk oplossingen voor netcongestie en ziet daarbij een groot risico voor de verduurzamingopgave. ‘De rechtbank in Leeuwarden wil grootschalig verduurzamen, maar van het gas af lukt nu niet. Want overstappen op bijvoorbeeld een warmtepomp betekent een zwaardere energieaansluiting en door netcongestie is dit onmogelijk. Een ander voorbeeld: bij sommige panden worden laadpalen afgeschakeld omdat er beperkt capaciteit beschikbaar is en de palen niet slim kunnen laden. In één keer verduurzamen naar de einddoelen (klimaatneutraal) kan dan niet en moet óf worden uitgesteld óf stapsgewijs plaatsvinden.’
Batterijen
Toch is er ook verbetering binnen JenV. Zoals het gebruik van batterijen als elektriciteitsopslag. Die worden geladen met stroom van zonnepanelen op het dak. Op piekmomenten worden ze ontladen, zoals ’s ochtends wanneer er meer stroom nodig is. Dit voorkomt drukte op het elektriciteitsnet. Van Viegen: ‘De batterijen zijn een uitkomst bij netcongestie, maar leiden tot extra kosten en de investeringen die hiervoor nodig zijn, moeten uit de eigen begroting worden betaald van bijvoorbeeld gevangenissen en rechtbanken. Dit leidt tot financiële dilemma’s binnen JenV.
Energiebehoefte omhoog
De aanpak van netcongestie is volgens de adviseur ook lastig doordat de energiebehoefte omhoog gaat. Digitalisering viert hoogtij dagen, vooral door artificiële intelligentie. Van Viegen: ‘De kunst is: experimenteren en kijken wat voor welke locatie werkt. Tegelijk moeten we rekening houden met kwetsbaarheden. We hebben een maatschappelijke verantwoordelijkheid dat de veiligheid is gegarandeerd en bedrijfsprocessen niet in gevaar komen.’
Verkenning
In het kernteam “Verkenning samenwerking bij netcongestie” - een initiatief van de Raad voor vastgoed Rijksoverheid – verkent Van Viegen met zeven vastgoeddiensten hoe samenwerking bij netcongestie mogelijk is. ‘Eén van de oplossingsrichtingen in de toolbox netcongestie is energienetwerken, waarbij gebruikers bij elkaar in de buurt het gecontracteerd vermogen delen. We zijn terughoudend om informatie en data te delen, omdat veiligheid voor JenV heel belangrijk is. Maar, bij deze verkenning kijken we vooral naar wat wél mogelijk is.’
Vooruit denken
Van Viegen is blij met de toolbox netcongestie. Het biedt volgens haar oplossingsrichtingen. En: het helpt bij plannen maken voor gebouwen en bewustwording in een vroeg stadium. ‘Als je vooruit denkt, houd je ook rekening met de investeringen die nodig zijn om de winst eruit te halen.’