Omgevingsmanager Jelte de Gier
Jelte de Gier behartigt als omgevingsmanager bij het Rijksvastgoedbedrijf de belangen van Defensie in 'het ruimtelijk spoor'. Zelf zegt hij: 'Iedereen die in de buurt van een kazerne, vliegbasis of munitiedepot iets wil, krijgt met Jelte te maken. Mijn focus is altijd: schaadt deze ontwikkeling het defensiebelang?'
9.40 uur: Kazerne in Oirschot
Koffie en overleg met kolonel Ed van den Broek van de 13e lichte brigade, gelegerd in de Generaal-majoor de Ruyter van Steveninckkazerne in Oirschot. De Gier en hij spreken elkaar zeer regelmatig. Defensie heeft veel ‘grondposities’ in deze regio en daar is bij diverse partijen belangstelling voor.
Tussen Eindhoven Airport en de A58 is behoefte aan een extra oprit voor betere bereikbaarheid van het vliegveld en ontsluiting van toekomstige industrieterreinen. Het Brabants Landschap en de gemeentes willen meer faciliteiten voor recreanten, Defensie zelf wil graag zichtbaarder zijn voor de wereld ‘buiten de hekken’. De Gier overlegt met alle betrokkenen of grondruil bijvoorbeeld interessant kan zijn.
Talisman
De ‘mascotte’ van de dertiende lichte brigade is een neushoorn. ‘Deze brigade is niet snel, maar als ‘ie eenmaal op gang komt, is er een enorme stootkracht’, licht de kolonel de keuze voor juist deze talisman toe. Tientallen beeldjes van neushoorns staan in een vitrine, buiten in een perk staat een flink beeld, overal duikt de rhino op. ‘Het zorgt ook voor herkenbaarheid van deze brigade.’
10.45 uur: Groot materieel
Dit is een brigade met veel en groot materieel. De Gier: ‘De kazerne grenst direct aan het oefenterrein op de Oirschotse heide, dat is uitzonderlijk en natuurlijk heel praktisch. Het terrein wordt daarom ook heel intensief gebruikt. Ik moet ervoor zorgen dat zij hier kunnen blijven rijden en oefenen.’
11.00 uur: Ruimtelijke ontwikkelingen in de regio
Net buiten de kazernepoort treffen we Stewart Adriaansen (links) en Minze de Jonge, RVB’ers die ook betrokken zijn bij de ruimtelijke ontwikkelingen in deze regio. ‘We appen veel, delen artikelen uit regionale media met elkaar. En onze aandachtsgebieden zowel voor land- als luchtmacht grenzen aan elkaar, dus we hebben veel met elkaar te maken.’
Jelte de Gier wil graag laten zien waar hij allemaal aan werkt, en vooral ook met wíe. ‘Alleen ben je niets. Deze functie gaat om praten, netwerken, contacten onderhouden, weten wat er speelt.’ Naast zijn werk volgt hij een master bestuurskunde aan de VU. ‘Ik wil mezelf blijven ontwikkelen. Het is een theoretische verdieping op mijn werk en sluit er goed op aan: niet zwart-wit kijken, maar zaken los laten en vanuit verschillende invalshoeken beschouwen.’
'Alleen ben je niets'
Poortgebouw behouden?
Dit voormalige poortgebouw stond op de slooplijst van Defensie. De gemeente Oirschot wil het, als historisch militair erfgoed, graag behouden. In overleg is besloten dat Defensie onderzoekt hoe het opgeknapt kan worden zodat het daarna een functie krijgt als informatiepunt: voor toeristen, over de militaire historie. Uiteindelijk zal het hek worden verplaatst, zodat het gebouw niet meer op het kazerneterrein staat. ‘Samen overleggen, dossiers met elkaar verbinden levert veel op’ zeggen de drie RVB’ers.
Bevroren
Het vriest en er waait een snijdend koude wind, maar het is druk op het oefenterrein. Militairen graven schuttersputjes, er rijdt veel zwaar materieel over de bevroren ondergrond. Langs de Eindhovensedijk, die het oefenterrein doorsnijdt, loopt een patrouille met zware bepakking. De wereld achter de kazernehekken is voor veel burgers onbekend en zelfs een beetje mythisch, merkt De Gier. ‘Zelf heb ik niet in dienst gezeten. Ik moest in het begin ook wennen, bijvoorbeeld aan de hiërarchie die er binnen zo’n gemeenschap is.’
De kazerne is van groot belang in deze hoek van Brabant. De brigade zelf bestaat al uit bijna 3000 mensen en de kazerne staat in de top 3 van grootste werkgevers in de regio: er werken bijna 1500 mensen.
11.15 uur: Wielen in plaats van rupsbanden
Het begint flink te sneeuwen, voor het eerst dit jaar. Collega Minze de Jonge is projectleider voor de herinrichting van het oefenterrein. Het oefenterrein is publiek toegankelijk. Omdat de 13e brigade van rupsvoertuigen is overgestapt op ‘wielen’ moet het terrein anders worden ingericht. Dat mag natuurlijk geen gevaar opleveren voor ATB’ers of ruiters. ‘Die gaan sneller dan wandelaars en horen vaak minder.’
Historisch legerkamp
De RVB'ers werken hier samen volgens wat De Jonge de ‘ruime jas-methode’ noemt. Diverse ontwikkelingen in de regio sluiten fysiek op elkaar aan, en kunnen elkaar versterken door er meer partijen bij te betrekken. ‘We proberen alle belangen aan elkaar te knopen.’ Op deze heide werden vorig jaar restanten van een historisch legerkamp van Willem I uit 1832 aangetroffen. Dat is natuurlijk een toeristische trekpleister voor deze regio. ‘Maar het is niet eenvoudig om een recreatieve ontwikkeling samen te laten gaan met militair gebruik.’
11.40 uur: Onderhandelingspositie
Terreinopzichter Hans Bosmans komt even langs als hij hoort dat Jelte in de buurt is. Bosmans kent ‘elk hoekje’ van het oefenterrein. De Gier: ‘Hij weet precies: dat en dat stukje gebruiken we helemaal niet. Of: in die hoek kunnen we uitbreiding juist goed gebruiken. Dat is belangrijk voor mij om te weten als onderhandelingspositie bij een grondruil.’
12.30 uur: Overleg op gemeentehuis
Op het gemeentehuis van Oirschot heeft De Gier overleg met Rob Voets, projectleider vitaal landelijk gebied, die de zogeheten ‘groene corridor’ in portefeuille heeft. De lokale overheden van Eindhoven en Oirschot willen, samen met het Brabant Landschap, van de rechte provinciale weg tussen Eindhoven en Oirschot een aantrekkelijke langzaam-verkeerroute met ‘belevingswaarde’ maken. Er komt land-art langs de route. Maar de groene corridor loopt dwars door het oefenterrein.
‘Natuurlijk moet defensie kunnen oefenen. Maar het is ook een prachtig natuurgebied, waar onze inwoners van moeten kunnen genieten’, vat Voets het dilemma samen. Ze zien wel parallellen bij hun beider werkgevers. Voets: ‘Defensie is een maatschappij binnen een maatschappij. Iets moet door veel lagen voor er een besluit ligt.’ De Gier: ‘Dat geldt voor de gemeentepolitiek ook. Die besluitvorming verloopt ook niet altijd even soepel.’ Mooi dat ze samen toch heel wat weten te bereiken, constateren ze vrolijk. ‘Het gaat ook om de mensen waar je mee samenwerkt.’
13.00 uur: Lunettenlaan Vught
We rijden door een inmiddels witte wereld naar Vught. De Lunettenlaan (eigendom van Defensie) is een langlopend dossier. Het is een doodlopende straat, waar veel partijen belangen hebben. Er zijn twee kazernes, er is een Molukse woonwijk, een penitentiaire inrichting (pi) en helemaal aan het eind ligt museum Nationaal Monument Kamp Vught.
De Gier: ‘Zie je hoe vol geparkeerd het hier staat? Er is geen vrij liggend fietspad, vanuit de pi is er vaak snel personentransport, er rijden veel bezoekers en personeelsleden van de gevangenis en het museum. Logisch dat de bewoners zich niet erg veilig voelen als ze hier fietsen of lopen.’
13.30 uur: Doodlopende weg
Even langs bij museumdirecteur Jeroen van den Eijnde, in het nabijgelegen Vught, professioneel gezien één van de deelnemers aan het ‘burenoverleg’ waar alle belanghebbenden mee praten, ondermeer over de herinrichting van de Lunettenlaan. Ook hier is grondruil aan de orde: het museum wil graag uitbreiden op defensiegrond.
Van den Eijnde: ‘Voor zowel de pi als voor ons geldt: steeds meer bezoekers en dus ook steeds meer personeel. Maar de weg loopt dood.’ Het overleg verloopt goed, zeggen zowel Jelte als Van den Eijnde: ‘Iedereen is welwillend, maar de uitkomst is natuurlijk niet altijd bevredigend.’
