Projectmanager Gerrit Nieuwendijk
Het onmogelijke mogelijk maken. Dat is wat er gebeurt bij de renovatie van het belastingkantoor in Rotterdam. RVB-projectmanager Gerrit Nieuwendijk is vanaf het begin betrokken bij het project. Nu de renovatie zijn einde nadert, concludeert hij tevreden: 'Het resultaat is precies zoals vooraf bedacht. Of eigenlijk nóg mooier.’
Loop mee met RVB-projectmanager Gerrit Nieuwendijk, RVB-architect Judith Rodenburg en Heijmans-projectmanager Sjoerd Onderwater in het getransformeerde gebouw aan Laan op Zuid in Rotterdam.
Metamorfose
Het in 1996 gebouwde belastingkantoor aan de Laan op Zuid 45 in Rotterdam staat sinds juni 2018 in de steigers. Bij de omvorming tot Rijkskantoor zijn er grote veranderingen aangebracht in het pand. De meest in het oog springende: de entree. Deze is van de Laan op Zuid verplaatst naar de Galleria, waar ook de ingangen van de rechtbank en metro zijn.
9:30 uur: Technisch hoogstandje
Nieuwendijk betreedt het kantoor voor een vergadering met RVB-architect Judith Rodenburg. Hij staat meteen even stil bij het technische hoogstandje dat de entree is. ‘Deze doorgang is gemaakt in een dragende muur. De oorspronkelijke constructeur zei dat het onmogelijk was’, herinnert Nieuwendijk zich.
Maar liefst zeven constructeurs hebben de constructie doorgerekend voordat de zaag er daadwerkelijk in ging. ‘De nieuwe entree was zo’n kenmerkend element in het ontwerp. Het was de grootste ambitie, het móest gewoon lukken. Het is fantastisch dat het hele team er echt voor is gegaan. Samen hebben we het onmogelijke mogelijk gemaakt.’
De eerste Rijksbalie
Bovenaan de trap staat Nieuwendijk meteen in de ontvangsthal. Uniek in zijn soort; dit is het eerste Rijkskantoor dat naast kantoren en algemene ruimtes ook een ontvangstruimte met Rijksbalie heeft. Hier komen alle bezoekers voor de Belastingdienst, Douane, Rijkswaterstaat, Dienst Uitvoering Onderwijs en de Raad voor de Kinderbescherming binnen. Ze melden zich via de digitale panelen of bij één van de balies.
Waar zijn de mensen?
Nieuwendijk is verrast. ‘We werken al zo lang aan dit gebouw. Het is gemaakt om dagelijks 2.500 mensen te ontvangen. Nu het bijna af is, verwacht je levendigheid. Niet de serene rust die er nu heerst. Het is inherent aan deze tijd van thuiswerken, maar het blijft gek.’
Hij bekijkt de stickers die de vanwege corona verplichte looproutes aangeven. ‘Die had ik nog niet gezien’. Hij kijkt tevreden rond in de hal. ‘Wat ik zo mooi vind, is dat OTH architecten de hal zo heeft ontworpen dat je via de natuurlijke looproute eenvoudig je weg vindt.’
10:45 uur: Blik op beeldkwaliteit
Beeldkwaliteit is een belangrijk aspect van het project. Nieuwendijk, Rodenburg en Heijmans-projectmanager Sjoerd Onderwater (midden) bespreken vandaag een aantal lopende zaken, waaronder de nieuwe vergaderruimtes langs de Laan op Zuid. Voorbijgangers blijken op de beeldschermen te kunnen kijken van vergaderende mensen. ‘Er komt geen folie op het raam’, zegt Rodenburg direct. Folie zou zorgen voor een blinde gevel, terwijl de gemeente Rotterdam bij de verplaatsing van de entree is beloofd dat er bedrijvigheid te zien zal blijven vanaf de Laan op Zuid. De oplossing: binnenzonwering. Zodat de ruimte afgeschermd kan worden wanneer nodig.
De vergadering vindt plaats op de twaalfde verdieping van één van de kammen. ‘Het gebouw heeft vanuit de lucht de vorm van een kam. Daarom noemen we de vier uitstekende kantoordelen kammen’, verklaart Nieuwendijk. Vanwege het ruimtegebrek buiten is de twaalfde etage ingericht als bouwkeet; compleet met kantine en kantoren.
Verdieping voor verdieping
De renovatie begon in 2018; de eerste twee fases zijn afgerond, de derde vordert gestaag en binnenkort start de vierde en laatste fase. Heijmans pakt de werkzaamheden systematisch aan: kam voor kam, van boven naar beneden. Onderwater: ‘We hebben een optimaal treintje van werkzaamheden. We beginnen op de bovenste etage en zakken dan steeds een verdieping. Dagelijks werkt er 80-100 man, verspreid over elf verdiepingen. ‘
De winkel blijft open
Tijdens de volledige renovatie is het kantoor open gebleven. Nieuwendijk: ‘De grootste angst van werknemers was om continu bouwvakkers over de vloer te hebben. Dat is niet gebeurd, doordat we steeds één kam tegelijk verbouwen en de medewerkers in de andere kammen huisvesten.’ Op sommige plaatsen wordt een reeds gereed kantoor met één vergrendelde deur gescheiden van de bouwplaats.
Werken met uitzicht
De eerste twee kammen zijn gereed en in gebruik. Vanwege corona werken de meeste mensen thuis. Wie wel op kantoor werkt, kijkt uit op Rotterdamse iconen als de Hef, de Willemsbrug en de Erasmusbrug. ‘OTH architecten heeft op de tiende en elfde verdieping vier vergaderruimtes gemaakt die beschikbaar zijn voor alle gebruikers van het Rijkskantoor. Zo kan iedereen vergaderen met uitzicht. Dat is wat mij betreft één van de succesverhalen van dit gebouw.’
11:45 uur: Koffietijd
Een ander succesverhaal: de koffie. Bij ieder kantoor staan koffieautomaten, maar voor de lekkerste koffie moet je bij de vergaderruimtes zijn. Heijmans maakte voor de 400 volt aansluitingen een aparte groep, maar dan heb je wel koffie van vers gemalen bonen. Nieuwendijk loopt er na afloop van de vergadering even langs. ‘Mensen lopen om voor deze koffie. Handig, want dan heb je meteen wat beweging.’
12:00 uur: Het binnenplein
Na de vergadering bespreken de drie de plannen voor het binnenhof. Het plein ligt er nu nog wat verlaten bij, maar moet in de toekomst transformeren tot een groene ontmoetingsplek.
Vanaf het plein is het volledige Rijkskantoor goed zichtbaar. Je ziet drie van de vier kammen (de uitstulpingen van rode baksteen), rechts het restaurant en links de nieuwe Rijksbalie. Deze is gebouwd op een bestaand parkeerdek met direct ernaast een metrotunnel.
12:30 uur: De bouwplaats op
De inspectie gaat verder op de bouwplaats. Dus: eerst even veiligheidsschoenen, een veiligheidshesje en helm ophalen bij Heijmans. ‘Ik zou dat eigenlijk een keer zelf moeten kopen’, lacht Nieuwendijk. Hij werkt sinds 2005 bij het RVB en heeft al vele bouwprojecten begeleid. ‘Je hebt een fysiek eindresultaat, dat vind ik leuk. Op zo’n project als dit leer je iedere dag. We hebben veel geïnvesteerd in een goede samenwerking tussen alle partijen. Zeker in het begin kwamen we de nodige obstakels tegen. Die uitdagingen, dat vind ik het mooist.’
Materiaal
Een van de uitdagingen was de logistiek. In de openbare ruimte is weinig plaats voor materiaalopslag en dus wordt het kantoor ook hiervoor gebruikt. Via een steiger aan de buitenzijde worden alle materialen naar de verdiepingen getild. Dat is te zien bij deze luchtbrug, met links de steiger.
Helm af, pet op
‘Waarom draagt hij geen helm?’, vraagt Nieuwendijk wanneer hij een etage bezoekt waar aan de plafonds wordt gewerkt. Onderwater: ‘We merkten dat de mannen hun helm afzetten wanneer ze bezig waren met de afwerking. Daarom doen we een proef met stootcaps. Dat werkt veel prettiger en biedt voor dit werk voldoende bescherming. Zo houden we de bouwplaats veilig.’
14:00 uur: Het restaurant
Via verschillende verdiepingen eindigt de rondleiding in het hart van het rijkskantoor: het restaurant. Of beter gezegd: wat straks het restaurant wordt. Bezoekers komen er via een extra brede trap. Heijmans heeft daarvoor een groot gat in de betonnen vloer gezaagd en deze gestut met een metalen constructie. Het restaurant krijgt ook een uitgang naar het binnenhof, om mensen aan te moedigen in de pauze een luchtje te scheppen op de straks groene binnenplaats.
Trots
Onderwater vertelt vol enthousiasme over de werkzaamheden rond het restaurant. Rodenburg is ook in haar nopjes: ‘Eigenlijk zat dit niet in het project, maar het zou een gemiste kans zijn als we het hadden laten liggen. Deze ruimte verbindt alle delen van het gebouw.’ Daar is Nieuwendijk het roerend mee eens. ‘Maar het mag niet voor vertraging zorgen. Het moet klaar zijn voor de nieuwe bewoners het pand in oktober 2021 in gebruik nemen.’