‘Hergebruik is nieuwe werkelijkheid’
Renoveren zonder nieuwe materialen. Dat was het doel van Kantoor Vol Afval (KaVA) op voormalig vliegkamp Valkenburg in Katwijk. Projectmanager Bauke van Poll van Vink Bouw vertelt over haar ervaringen. ‘We hebben geëxperimenteerd met uitgezaagde stukken muur.’
Belangrijkste les uit het KaVA-project?
‘Renoveren met hergebruikte materialen is pionieren. Hergebruik is een nieuwe werkelijkheid waarin ieders rol en werkwijze verandert. Albert Einsteins beroemde uitspraak is: “Als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg”. Iedereen - van timmerman tot manager - moet hergebruik daarom willen en er geloof in hebben. Je gaat van “zo deden we het” naar “zo kan het ook”.’
Wat zou je de volgende keer anders doen?
‘Eigenlijk zou ik niets níet meer doen. Mijn oproep zou zijn “Vind een manier” in plaats van “Dit zou ik niet meer doen”. Hergebruik gaat onderdeel worden van ons werk. Daar kunnen we niet om heen. Maar het vraagt wel een andere benadering. Je moet je de waaromvraag blijven stellen en het gesprek blijven voeren. Over kansen, maar ook over wat niet lukt.’
Is hergebruik duurder?
‘Het lastige aan de kostendiscussie is dat die gekoppeld is aan ervaring: door ervaring weet je wat je doet en wat iets kost. Maar in dit project deden we natuurlijk veel voor de eerste keer. Neem het metselwerk: in plaats van steentje voor steentje een muur afbreken en weer opbouwen, hebben we geëxperimenteerd met uitgezaagde stukken muur. Dan moet je het hele proces uitdenken: hoe gaan we zagen en hoe kunnen we zo’n stuk muur verplaatsen met bestaande machines? Misschien is zoiets op dat moment financieel niet interessant. Maar het kan het wél interessant en lonend zijn vanuit het oogpunt van duurzaamheid, voor het opdoen van ervaring en om het verhaal van het gebouw te vertellen. Een ander voorbeeld: het circulaire vensterglas. De kosten zijn hoog door nieuwe circulaire productielijnen en de arbeidsintensieve bewerking. Maar daar investeerde het RVB eerder al in en je ziet dat de markt circulair vensterglas oppakt. Nu is het nog duur, maar straks gaat het lonen.’
Is zo’n circulaire opdracht geschikt voor het mkb?
‘Zeker! Het midden- en kleinbedrijf (mkb) komt bij het RVB nu nog niet vaak aan tafel, terwijl innoverende opgaven daar juist goed op aansluiten. Voor het RVB is het mkb ook een nieuwe partner. Maar zie het mkb niet over het hoofd. Deze opgave past ons goed. Het is absoluut voor herhaling vatbaar. We hebben veel geleerd, zijn trots op het resultaat en hebben de smaak te pakken.’
Wat viel op?
‘Dat het RVB een betrouwbare opdrachtgever is en een heel ambitieuze voortrekkersrol heeft op het gebied van duurzaamheid. Gedurende het project heeft het RVB ook vast weten te houden aan het hoge ambitieniveau. Dat vind ik heel inspirerend.’
Wat is je tip?
‘Geloof in learning by doing. Iedereen krijgt een nieuwe rol en moet die ervaren. Je bouwt namelijk “andersom”. Je gaat uit van de materialen en kijkt wat je er mee kunt. Je moet als betrokken partijen in gesprek blijven en elkaar meenemen in elkaars wereld, zowel RVB als opdrachtnemer. Overwegingen om iets te doen zijn soms tegenstrijdig, maar als je het resultaat wil halen, help je elkaar als je elkaars risico’s kent en vertrouwen opbouwt. Je moet openheid tonen op de risico’s die je ziet. Dat heeft ons echt geholpen op de momenten dat het lastig was.’
Top 15 circulaire producten
Voor het project Kantoor Vol Afval vroeg de opdrachtgever de markt om binnen een vast budget ‘circulaire producten’ voor te stellen voor de renovatie. Met maximaal 15 producten moesten alle bouwdisciplines een rol krijgen. Deze aanpak zorgde bij opdrachtgever en opdrachtnemer voor structuur, kennisontwikkeling en toepassing in volgende projecten. Bekijk de 15 circulaire producten in de entreehal, de skybox en het kantoor. Alle geleerde lessen vind je op https://www.rijksvastgoedbedrijf.nl/kava